2019’un son ayında bir kişinin zatürre belirtisiyle hastaneye kaldırılması sonucu 4 gün içinde benzer şikayetlerle gelenlerin sayısının 44 olması üzerine Çin kırmızı alarm verdi. Olay 10 Aralık günü Çin’in Wuhan kentinde gerçekleşmiştir. Hastalık belirtisi gösteren kişi, deniz ürünleri satan bir pazarda görülmüş ve bu pazarın aynı zamanda bir vahşi hayvan pazarı olduğu saptanmıştır. Süregelen zaman içinde şehrin karantina altına alınması ve bütün dünyada zor bir sürecin başladığına tanık olduk. Tarihteki neredeyse bütün salgın hastalıların kökeninin Çin’e dayanmasının temel sebebi alışkanlıkların ötesinde bir beslenme rutini mi yoksa ekonomik krize bağlı ortaya çıkan kıtlık mı?
Çin yeryüzündeki en eski medeniyetlerden birisidir. Birçok ülke tarafından istila edilerek sömürge haline getirilmiş, bunun yanında ülke kendi içindeki savaşlarla da uğraşmak durumunda kalmıştır. Günümüzde hem ekonomi hem de teknolojik açıdan ileri bir düzeyde olan Çin’in tam adı Çin Halk Cumhuriyeti’dir. 1 Ekim 1949 tarihinde Çin İç Savaşı‘nın patlak vererek Çin Komünist Partisi tarafından kazanılmasının ardından Çin’in ismi değişmiştir. (Chaurasia, 2004)
1950’li yıllarda Çin’de büyük bir kıtlık yaşandı. 36 milyondan fazla insan açlıktan hayatını kaybetti ve tüm gıda üretimini kontrol eden Komünist rejim 900 milyondan fazla insanı besleyemedi. 1978’de çöküşün eşiğindeki rejim kontrolü tekelinden bıraktı, özel çiftçiliğe izin verdi. (2020)
Büyük şirketler domuz, koyun ve kümes hayvanları gibi popüler gıdaların üretimini yaparken bazı küçük çiftçiler yaşamlarını sürdürmek için vahşi hayvanları yakalayıp satmaya karar verdi. Nüfusun büyük bir kısmını beslediği için Çin hükümeti bu duruma izin verdi.
Mutfak kültürleri o kadar ilginç ve farklı ki tüm bunların yanında hayvanların acımasızca öldürüldüğüne de tanık olmaktayız. Hatta her yıl Yulin şehrinde düzenlenen Liçi meyvesi ve Köpek Eti Festivali bile vardır. (BBC NEWS, 2016) Çin’de köpek etinin yaz aylarında sıcaktan koruduğuna inanılıyor. Çin’de yer alan tuhaf inançlardan birisi de hayvanın yenilen organı neresiyse insan vücudunda da aynı organa iyi geleceğidir. Örneğin beyin yemek beyne, göz yemek göze iyi gelir gibi. Koyundan yapılan çorbaların da sadece koyunun eti değil koyunun bütün organlarının kullanılarak çorbanın yapıldığı bilinmektedir. Bu tür değişik yemekler Çin Mutfağında yüzyıllardır vardır ve virüslerle iç içe bir yemek tarzını benimsemişlerdir. Salgınlar mikro ve mezo düzeylerde devamlı olarak görülmüş ancak pandemi haline gelen türleri nadiren ortaya çıkmıştır.
Yaşanılan kriz, kıtlık ve daha birçok olay şu an dünyadaki salgının bir sebebi olabilir. Virüs tamamen yok edilir mi yoksa mutasyonlara uğrayarak aramızda yaşamaya devam mı eder soruları mevcut gündemde var olan bütün konu başlıkları bir yana tarihte her şeyin bir sebebi ve ona bağlı sonuçları olması mümkündür.
SILA BAL
BBC NEWS. (2016). https://www.bbc.com/turkce/haberler/2016/06/160621_yulin_kopek_eti adresinden alındı
Chaurasia, R. S. (2004). History of Modern China. New Delhi: Atlantic. doi:978-81-269-0315-3
Wikipedia. (2020, Nisan 14). Çin Halk Cumhuriyeti Tarihi: https://tr.wikipedia.org/wiki/%C3%87in_Halk_Cumhuriyeti_tarihi adresinden alındı
Yao, X. (2011). Chinese Religion: A Contextual Approach. Bloomsbury Academic, 9–11. doi:1847064760
