Günümüzde hala etkisini göstermekte olan COVID-19 adlı virüs ilk olarak Çin’in Wuhan eyaletinde bir grup insan üzerinde yapılan testler sonucunda ortaya çıkmıştır. Yapılan testlerin sonuçları ile insanlarda ateş, öksürük, nefes darlığı gibi belirtilerin görülmesine yol açmıştır. Bu salgının ilk önce hayvan pazarlarında olduğu belirtilmiş daha sonra da insandan insana bulaştığı tespit edilmiştir. Çin Halk Cumhuriyeti ve eyaletleri başta olmak üzere tüm dünyada etkisini göstermiştir. Salgının tüm dünyada etkisini göstermesi ile birlikte yaşam tehdidi oluşturması, insanlar üzerinde kaygı ve korku unsurlarının meydana gelmesine yol açmıştır. COVID-19 virüsünün ortaya çıkışı ile birlikte insan yaşamı üzerinde değişiklikler ortaya çıkmıştır. Ülkeler ‘sosyal mesafe’ önlemlerini uygulayarak, insan yaşamında tehlike oluşturabilecek durumları en aza indirgemeye çalışmaktadırlar.
COVID-19 salgını ile uluslararası ilişkiler yeni bir boyut kazanmıştır. Salgın sonrası dünyanın nasıl bir izlenim alacağı, devletlerin uluslararası sistemin geleceğine yönelik çalışmaları merak konusu olmuştur. Belirsizlik, risk ve endişe insanlar üzerinde etkili olmaktadır. Küresel bir pandemi haline gelen COVID-19 sadece tıbbi alanda değil, sosyal, mesleki, ekonomik, turizm, psikolojik ve toplumsal alanları da etkilemiştir. Ülkelerin salgına karşı hazırlıksız yakalanmaları ise karmaşıklığın yaşanmasına ve büyümesine olanak sağlamış, virüsün bulaşma hızının artmasına neden olmuştur.
Hastalığın hızlı bir şekilde yayılması birçok sorunu beraberinde getirmiştir. Ülkeler sınırlarını kapatarak karantinada olma kararı almışlardır. Tüm dünya ülkeleri, Dünya Sağlık Örgütü tarafından yapılan açıklamaları dikkate alarak uluslararası seyehat ve ticareti sürekli olarak izlemenin ve konrol altında tutmanın gerekli olduğunu belirtmiştir. Ülkeler arasındaki seyahatler durdurularak salgının insanlara bulaşma riski önlenmeye çalışılmıştır. ‘ Evde Kalın’ çağrısı ile birlikte eğitim süreçlerine ara verilmiş, uzaktan eğitim sistemi uygulanarak öğrenim hayatına evde devam edilmiştir.
Eğitimin aksamaması için çeşitli çözüm yolları geliştirilmiştir. Dersler internet üzerinden online bir şekilde işlenerek, konu ile ilgili materyaller dijital platformlara aktarılmıştır. Salgının yarattığı etki ekonomik alanda da olumsuz durumların meydana gelmesine neden olmuştur. Üretimde yaşanan azalma ile birlikte tüketimde artış meydana gelmiştir. Bu durum ekonomik verilerin düşmesine neden olmakla beraber toplum üzerinde kaygının oluşmasına yol açmıştır. Salgın ile birlikte işsizlik oranlarının artmasının yanısıra iflas durumları ekonomik düzeni zedelemiştir. İstihdamda yaşanan azalmalar , iktisadi faaliyetlerin düşmesi ve kamu ihtiyaçlarını artırmakta olup, bütçe açıklığındaki artışı da beraberinde getirmiştir. Salgının yaratacağı ekonomik krizler, toplumsal ilişkilerde nasıl bir dönüşüm olacağı ve üretim faaliyetlerinin nasıl gerçekleşeceği uluslararası sitemi zorlu bir süreç ile karşılaştırmıştır.
Ülkeler bu süreçte çeşitli faaliyetler geliştirmişlerdir. Toplu kullanım alanlarından biri olan işyerleri için kısa çalışma süreleri, işyerlerinin kapatılması ve faaliyetleri durdurularak, uzaktan/evden çalışma sistemi uygulamışlardır. COVID-19 sebebi ile ülkelerde çeşitli alanlarda kısıtlamalar gerçekleştirilmektedir. Bunlar; artırılan sınır güvenlilikleri, ülkeler arası giriş ve çıkışlarının durdurulması, iptal edilen ulusal ve uluslararası etkinlikler, sokağa çıkma yasağı ve yüz yüze eğitime ara verilme uygulamalarıdır. Salgının beraberinde getirdiği kriz hem bölgelerarası hem de devlet – toplum ilişkisi açısından uluslararası düzende önemli gelişmelere neden olmuştur. Bu salgın ile birlikte devletlerin vatandaşları ile olan ilişkisi yeni bir boyut kazanmakta olup bu ve benzeri krizlerin önlenmesine yönelik yeni sistemlerin ve çalışmaların nasıl olacağına katkı sağlamıştır.
Virüsün yayılma hızı ve etkisi göz önünde bulundurularak uzman ve yetkili kişilerin belirlediği çözümler doğrultusunda hareket edilerek oluşabilecek her türlü riskin önlenmeye çalışılması gerekmektedir. Ülkemizde de COVID-19 salgınına karşı virüsün yayılma hızının artması ile önlemler alınmıştır. Türkiye’de sosyal izalosyon, şehirler arası yolculukların sınırlandırılması, risk gruplarının sokağa çıkmasının kısıtlanması ve vaka sayısının fazla olduğu şehirlerde hafta sonu sokağa çıkma yasağı getirilerek oluşabilecek riskler en aza indirgenmeye çalışılmıştır.
Yaşanan bu olumsuzluklar karşısında ülkeler COVID-19‘la mücadelede çeşitli önlemler alarak ayrım gözetmeksizin, sürdürülebilir bir şekilde faaliyete geçmelidir. Bu salgın sonucunda uluslararası örgütler, sağlık ile ilgili durumlarda zorlanılacağı zaman ihtiyacı olan tüm ülkelere tedavi için gerekli malzeme yardımı, ilaçlar ve koruyucu ekipman yardımında bulunmalıdır. COVID-19 ile mücadele sürecinde sürdürülebilir kalkınmanın yanı sıra uluslararası toplumla birlikte sağlık sistemlerini güçlendirmek için işbirliği içinde olunması gereklidir.
KAYNAKÇA
– uinpanorama.com/blog/2020/04/28/koronavirüs-sonrasi-dünya
-haber.pau.edu.tr/tr/haber/prof-dr-cevis-covid-19un-ekonomi-uzerine-etkisini-değerlendirdi
-COVİD-19 Pandemiği ve Küresel Sağlık Hakkında MİKTA Dışişleri Bakanları Ortak Beyanı, 9 Nisan 2020
-dergipark.org.tr/en/pub/asead/issue/54658/740424
-https://daktilo1984.com/forum/korona-virusu-uluslararasi-duzen-ve-yeni-norm-arayislari/
–https://home.kpmg/tr/tr/home/gorusler/2020/04/is-dunyasi-gozunden-covid19un-etkileri-anketi.html –https://npistanbul.com/koronavirus/covid-19-dunyada-kuresellesmenin-cokusunu-hizlandiracak
