İstanbul Sözleşmesi uluslararası alanda kadına yönelik ve aile içi şiddetle ilgili ilk bağlayıcı belge niteliği taşımaktadır. Söz konusu sözleşme ile kadına yönelik şiddet ve aile içi şiddetin önlenmesi, cezalandırılması ve tazminine yönelik mevzuat düzenlemelerinin yapılması, ulusal düzeyde veri toplanması hususları düzenlenmiştir. Sözleşme tasarısının sunumu sırasında dönemin Aile ve Sosyal Politikalar Bakanı Fatma Şahin kadına yönelik şiddeti niteliği itibariyle insan hakları, sağlık ve iç güvenlik meselesi olarak tanımlamıştır. Birçok Avrupa ülkesinin de taraf olduğu bu anlaşma neden bu kadar önemlidir?
İstanbul Sözleşmesi kadınlara yönelik her türlü ayrımcılığı ortadan kaldırmayı, mağdurun korunmasını ve aynı tehditle tekrar zarar görmesini engellemeyi amaçlayan maddeler içerir. Taraf devletler, gerek kamusal gerekse özel alanda tüm bireylerin özellikle de kadınların şiddete maruz kalmaksızın yaşama hakkını sağlamak ve korumak için gerekli olan hukuki ve diğer önlemleri almayı taahhüt ederler. İstanbul Sözleşmesi’nin en önemli yanlarından bir tanesi de sözleşme, “toplumsal cinsiyete dayalı” ayrımcılık ve şiddeti temel almıştır ve toplumsal cinsiyeti tanımlayan ilk uluslararası belgedir. Ayrıca toplumların örf, adet, ve geleneklerinin işlenen suça bir bahane oluşturmayacağını belirten sözleşme, farkındalığı arttırmak adına çalışmalar düzenleneceğini de ifade eder.
İstanbul Sözleşmesi’nin içeriğine daha detaylı bakacak olursak; fiziksel, cinsel, psikolojik veya ekonomik olmak üzere ev içi şiddet, taciz amaçlı takip, tecavüz dahil olmak üzere cinsel şiddet, cinsel taciz, zorla evlendirme, kadınların sünnet edilmesi, kürtaja zorlama ve kısırlaştırmaya zorlama gibi eylemler sözleşmeye taraf devletlere bu eylemler için cezai veya başka bir hukuki yaptırım öngörmeyi zorunlu kılmaktadır. İstanbul Sözleşmesi’nin amacı bu davranışları önlemek, davranışlara maruz kalan mağdurları korumak ve eylemleri gerçekleştirenlerin yargılanması sırasında gereken tedbirleri almaktır.
İstanbul Sözleşmesi bir bütün olarak incelendiğinde mağdura korunmasında, psikolojik ve fiziksel tedavi sürecinde aynı zamanda hukuki süreçte destek sağlar. Suçu işleyen kişi/kişiler için de maddeler barındıran Sözleşme, günümüzde gittikçe artan kadına yönelik şiddet ve cinayetler için caydırıcı bir sözleşmedir ve korunması gerekmektedir.
İstanbul Sözleşmesi’nin tam hali için: https://www.tbmm.gov.tr/sirasayi/donem24/yil01/ss81.pdf
